Kỳ cuối:  Cần giải mã bí mật

(Cadn.com.vn) – Mế Mụi là người xuề xòa, đã kể ra vanh vách kinh nghiệm chữa bệnh, bốc thuốc của mế, nhất là bài thuốc chữa bệnh vô sinh bí ẩn. Nhưng đó cũng chỉ là kinh nghiệm từ người trước để lại, nên cách nhìn nhận của mế về căn bệnh vô sinh cũng rất đơn giản. Đến nay, bài thuốc chữa bệnh vô sinh, chữa sinh lý… rất có hiệu quả này vẫn đang là bí ẩn mà rất cần các nhà khoa học, ngành Y tế vào cuộc nghiên cứu và thuyết phục mế nhân rộng ra cho nhân dân cũng như ngành y học nước nhà. Bởi đây là bài thuốc gia truyền mà các vị thuốc lá, rễ, cây rừng có sẵn ở Việt Nam, lại ít tốn kém, rất hiệu quả…

Theo cách điều trị của mế, chỉ cần bệnh nhân đi khám bác sĩ, xác định bị vô sinh thì mế bốc thuốc cho người đó, nếu không rõ nguyên nhân thì mế bốc thuốc cho cả hai vợ chồng cùng uống vì thuốc của mế uống không có tác dụng phụ và uống vào chỉ thêm bổ chứ không có tác hại gì. Bởi thế, gặp người có bệnh thì thuốc trị bệnh, gặp người không có bệnh thì uống cũng chẳng sao.

Theo mế, một người bốc thuốc giỏi, không chỉ học hỏi kinh nghiệm và được sự truyền dạy của những người đi trước, mà phải biết cách kết hợp các loại thuốc để tăng khả năng chữa bệnh. Trước đây, mẹ chồng, ông bà nội ngoại dùng mỗi bài thuốc thường 9-10 loại, nhưng giờ mế đã tăng lên có bài thuốc 15 – 16 loài cây, củ chính, ngoài ra còn rất nhiều loài phụ trợ khác.

Có lẽ không ngoa, khi người ta bảo mế là “cầu nối hạnh phúc” cho các cặp vợ chồng. Vì không biết đọc, biết viết nên các cặp vợ chồng lên đây chữa bệnh, mế đều không ghi lại được. Ai có bệnh thì đến bốc thuốc, điều kiện ở xa thì ở lại nhà với mế có khi 7-8 ngày, ở một tháng cũng được. Thời gian đó họ vừa ăn uống, sinh hoạt cùng gia đình mế và được mế cắt thuốc cho uống kết hợp với tắm thuốc bổ của người Dao.

Mế Mụi giảng giải về thuốc chữa bệnh vô sinh.

Để có được những bài thuốc quý, mế phải đi vào rừng có khi 2-3 ngày trời, và phải mang theo thức ăn, nước uống. Mỗi lần về, trên lưng mế lại có được 2-3 bao thuốc với đủ thứ loại, mà chỉ có mế biết chúng có tác dụng gì. Thảo dược để bào chế những thang thuốc trên, mế bảo, nhiều loại chỉ ở trên Pù Quăn mới có. Trước đây, khi nhà còn ở trên đỉnh núi, tự tay mế đã trồng cả vườn dược liệu. Bây giờ nhà mế đã hạ sơn, mế cũng đem những giống cây quý xuống trồng, nhưng do không hợp khí hậu, thổ nhưỡng nên chăm bẵm luôn tay mà chẳng cây nào chịu sống.

Để có một thang thuốc “hàn gắn hạnh phúc”, ngoài những củ, cây, rễ, lá mà mế có thể trồng được thì phải kiếm thêm rất nhiều thành phần khác mà chỉ tìm thấy chúng khi vào chốn nước độc rừng thiêng. Mấy chục năm vào rừng kiếm thuốc, mế đã quen từng hốc cây, khe suối. “Bản đồ phân bố” của những cây thuốc mế đã thuộc như lòng bàn tay, khi cần chỉ khoác gùi vào lấy. Tuy nhiên, cũng có loại cây mà đến giờ, mế cũng không thể nắm bắt được “tập quán” sinh sống của chúng. Bởi vậy, muốn tìm, phần nhiều là nhờ sự may mắn. Có lần đi thì gặp vài khóm, thế nhưng cũng có bận, mấy ngày trời kiếm tìm mỏi mắt mà chẳng thấy chúng đâu.

Chỉ tay về góc nhà có một đống củ vừa được đào về cách đây 2 hôm, mế bảo loại này bây giờ rất hiếm và khó tìm lắm. Vị thuốc ấy là một thành phần không thể thiếu trong bài thuốc chữa vô sinh, hiếm muộn và chứng “trên bảo dưới không nghe” của các đức ông chồng. Đó là một loại củ có màu nâu nhạt, bề ngoài gần giống với củ nâu, nhưng thân củ dài hơn và có vỏ sần sùi, chi chít những rễ xơ cứng. Khi chúng tôi hỏi tên củ đó thì mế bảo “có bí mật riêng”, tuy có người biết tên cây, biết đào về nhưng nếu đào củ non thì “tác dụng có cũng như không”.

Về công năng thuốc chữa vô sinh của mế chưa được một nghiên cứu khoa học nào công nhận, nhưng nhiều cặp vợ chồng được chữa khỏi là sự thật. Mế kể, uống thuốc này phải kiêng thịt trâu, bò, nước đá, kem và chất chua. Mế Mụi có cách phục vụ bệnh nhân vô cùng đặc biệt. Dù thuốc chữa những bệnh đơn giản như thấp khớp, đau lưng, đau bụng… đến những loại thuốc tuyệt chiêu như chữa vô sinh, hiếm muộn mế đều lấy giá  đồng hạng: 20.000 đồng/thang.

Mế Mụi đang truyền nghề cho con dâu.

Mặc dù mế không biết khám bệnh, nhưng chỉ cần biết nguyên nhân vô sinh của vợ, hoặc chồng là mế sẽ bốc thuốc cho họ. Mế kể, trước đây, thuốc của mế chủ yếu là chữa bệnh về dạ dày, đại tràng, đau chân, khớp, rồi thuốc tắm, thuốc ngâm, nhưng giờ đây bài thuốc chủ yếu và cũng là bí quyết riêng so với đồng bào người Dao ở Mường Lát chính là thuốc chữa bệnh vô sinh. Người dân ở đây nghèo lắm, nên có người khi lấy thuốc mế không có tiền, họ cầm con gà, ít rượu, ít ngô đưa cho mế thôi. Nên họ yêu quý Mế ở cái tình thương người là thế.

Trong câu chuyện kể, điều mà mế buồn nhất là những người con của mế, tuy sinh ra 11 người con nhưng trước đây nhà mế nghèo quá, con cái đói rét, bệnh tật mà chết nhiều. Nhưng được cái bây giờ, mế có nhiều con nuôi lắm. Có nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn, khi uống thuốc của mế đã sinh được 2-3 con và đều xin nhận mế là mẹ nuôi, coi mế là người sinh ra chúng vậy.

Đến bây giờ, mế đã có hơn vài trăm đứa con nuôi ở khắp các bản làng xa xôi, có đứa tận trong Nam, ngoài Hà Nội. Nhiều cặp vợ chồng ở xa tận Hà Giang, Hà Nội, Nghệ An, Hà Tĩnh, hay trong TPHCM đều đến cắt thuốc của mế. Thỉnh thoảng, cũng có người quay lại thăm mế, biếu mế ít tiền, ít quà… Đó là điều hạnh phúc mà không phải ai cũng có được, như mế nói “tuy nghèo nhưng có niềm hạnh phúc riêng”.

Con dâu của mế kể cho chúng tôi nghe về trường hợp của chị T., ở tận TPHCM ra đây cắt thuốc. Chị làm công nhân, lấy chồng cũng làm cùng cơ quan, nhưng anh là con trai một. Khi cưới nhau về thì sống hạnh phúc, được nhà chồng yêu thương lắm. Tuy nhiên, sau 3 năm không “thấy gì”, hàng xóm ì xèo, nhà bên chồng, rồi chồng bắt đầu bỏ rơi chị. Tìm đến nhiều bệnh viện Đông y để chữa trị, rồi cả thuốc bắc, thuốc nam nhưng đều không được. May được người bà con đi công tác ở Mường Lát về giới thiệu, thế là chị T. tìm đến nhà mế Mụi, ăn uống, nghỉ ngơi và uống thuốc tại đây gần một tuần rồi về. Tết vừa rồi, gọi điện ra cho mế, bảo đã sinh một cậu con trai, rồi gửi biếu bộ quần áo mới, mế vui và hạnh phúc lắm.

Mế bảo, đến bốc thuốc mế, tiền bạc cũng không phải là vấn đề, có tiền thì trả tiền, không có thì thôi. Mế cho thuốc uống, nếu có kết quả là mế vui mừng lắm rồi. Tuổi đã già, chẳng biết lúc nào là về với tổ tiên, rừng núi đâu. Điều mà giờ mế mong muốn là truyền lại hết kinh nghiệm cho người con dâu, để bài thuốc quý của mế và gia đình mãi được lưu truyền lại cho con cháu, giúp ích cho những người hiếm muộn.

Phóng sự: Thành Văn

Bài thuốc Nam chữa  Vô sinh hiếm muộn – Vosinhhiemmuon.vn